Tết Nguyên Đán chính là thời khắc mọi người trở về nhà sum vầy một năm dài xa nhà. Đây là tết cổ truyền của người Việt Nam, vì những phong tục tập quán đã được lưu truyền từ xa xưa cho đến bây giờ và dần trở thành nét đẹp trong văn hóa ngày Tết, những phong tục này cũng chính là lời chúc một năm mới may mắn và bình an.

Những phong tục vào ngày Tết Nguyên Đán

Tết đến xuân về, chắc hẳn mọi người đều đang náo nức chào đón năm mới nữa đến. Tết là dịp cả gia đình sum họp cùng nhau, thăm hỏi người thân, đi lễ tết, chúc tết đầu năm… cầu mong một năm mới an khang, thịnh vượng. Dưới đây là những phong tục tết cổ truyền Việt Nam.

1. Cúng ông Công, ông Táo

Ngày cúng ông Công, ông Táo thường rơi vào ngày 23 tháng Chạp âm lịch. Vào ngày này mọi gia đình Việt sẽ dọn dẹp bếp núc sạch sẽ, mua cá vàng, quần áo, tiền vàng về thờ cúng để tiễn đưa ông Công, ông Táo về trời, nhằm báo cáo mọi việc của gia chủ trong suốt 1 năm qua với Ngọc Hoàng. Đặc biệt, sau khi cúng xong thì cá vàng sẽ được phóng sinh đem thả ra sông, ra suối.

23 tháng Chạp hằng năm là ngày tiễn đưa ông Công ông Táo về trời

2. Gói bánh chưng, bánh tét

“Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh”, Tết thì không thể thiếu đi bánh chưng, bánh tét. Tùy vào điều kiện mỗi gia đình, có gia đình gói bánh từ ngày 23 tháng Chạp và cũng có gia đình đến ngày 27, 28, 29 Tết mới gói bánh, để thờ cúng tổ tiên, thực hiện phong tục biếu quà tết tặng bạn bè, người thân hoặc ăn vào dịp Tết.

Miền Bắc thường sẽ gói bánh chưng, và miền Nam thì sẽ gói bánh tét. Dường như nhờ có việc gói bánh chưng, bánh tét mà những ngày Tết trở nên ấm cúng và ý nghĩa hơn.

3. Chơi hoa dịp Tết

Loài hoa đặc trưng cho ngày Tết ở miền Bắc là hoa đào. Mọi người thường chọn cành đào đỏ để cắm trên bàn thờ. Ngoài ra, còn có cây đào, cây quất để trang trí trong nhà, vì hoa đào sắc đỏ biểu dương cho sự may mắn, còn cây quất càng nhiều quả thì cho thấy gia đình ấy càng nhận được nhiều tài lộc trong năm mới.

Phong tục tết miền trung và miền nam được biểu hiện bởi hoa mai vàng. Theo quan niệm thời phong kiến, mai vàng tượng trưng cho sự cao sang của vua chúa, là đại diện cho sự phát triển thăng tiến. 

Tuy mỗi miền một sắc màu, một sắc hoa đặc trưng nhưng nó đều là biểu tượng cho sự may mắn, hạnh phúc, thịnh vượng cho cả gia đình. Hoa là thứ đồ không thể thiếu trong việc trang trí tết cổ truyền, hoa nở càng đẹp, càng thơm thì ngày Tết càng đủ đầy trọn vẹn.

4. Mâm ngũ quả

Mâm ngũ bao gồm 5 loại quả khác nhau và là thứ đồ không thể thiếu trong dịp Tết Nguyên Đán. Tùy vào mỗi vùng miền mà có thể trưng 5 loại quả khác nhau lên mâm. Tuy nhiên, ý nghĩa chung của việc bày mâm ngũ quả vẫn là thể hiện lòng thành kính với ông bà tổ tiên và đất trời. Đồng thời, gia chủ dâng kính mâm ngũ quả với thật tâm mong muốn cầu một năm mới bình an, hạnh phúc, an khang, mong sao năm mới sum vầy, sung túc hơn.

Ngũ quả tức là 5 loại quả khác nhau biểu tượng cho Kim – Thủy – Mộc – Hỏa – Thổ

5. Dọn dẹp nhà cửa

Với phong tục tết Việt Nam thì mọi người đều có thói quen là dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ, tươm tất, vứt bỏ những món đồ cũ nhằm xóa bỏ những điều không tốt của năm cũ. Hơn nữa, gia đình sắm sửa những món đồ mới với ý nghĩa chuẩn bị đón một năm mới với những điều may mắn, chiêu tài rước lộc nhiều hơn. 

6. Viếng thăm mộ tổ tiên

Bắt đầu từ 23 đến 30 tháng Chạp mỗi năm, mọi thành viên trong gia đình thường ra mộ thăm viếng, quét dọn sạch sẽ, mang theo hương và hoa quả đến thờ cúng nhằm mời vong linh tổ tiên về nhà ăn Tết với gia đình. Đây là một trong những phong tục tết cổ truyền của người Việt, thể hiện sự thành kính, lòng hiếu đạo với đấng sinh thành cũng như những người đã khuất. Và đây cũng là phong tục mang ý nghĩa uống nước nhớ nguồn, đạo lý dân tộc Việt Nam.  

7. Cúng tất niên

Cúng tất niên hay tiệc tất niên là một nghi thức nhằm ghi nhận sự việc kết thúc một năm và chuẩn bị bước sang năm mới. Thường vào chiều 30 tết, mọi gia đình đều chuẩn bị bữa cơm để cúng tổ tiên, sau đó cả gia đình sum vầy bên mâm cơm cùng nhau ăn cơm trò chuyện, nhằm kết thúc năm cũ và đón chào năm mới 2023 thật nhiều vận may hơn.

Cúng tất niên nhằm giúp gia đình sum vầy trò chuyện vào thời khắc cuối năm

8. Đón giao thừa

Đây là thời khắc chuyển giao giữa năm cũ sang năm mới, là khoảnh khắc thiêng liêng đất trời giao hòa. Mỗi gia đình Việt thường sẽ cúng hoa quả hoặc xôi gà ở ngoài trời, vào thời điểm là những phút cuối cùng của năm cũ. Vì vậy, đây chính là phong tục tết mang ý nghĩa rất lớn nhằm đem bỏ hết những vận xấu của năm cũ, đồng thời đón những điều tốt lành của năm mới. 

9. Hái lộc

Hái lộc là một trong những nét đẹp của phong tục mùng 1 tết Việt Nam. Vào đúng thời điểm giao thừa hoặc sáng mùng 1 hôm sau, mọi người thường có thói quen đi hái lộc đầu năm, với mục đích là chiêu tài rước lộc về vào nhà nhân dịp năm mới

10. Xông đất vào đầu năm

Thời khắc xông đất là thời điểm giao thừa kết thúc và bước sang một năm mới. Theo quan niệm vào Tết Nguyên Đán của người Việt, thì việc xông đất đầu năm là cực kỳ quan trọng, vì vậy gia chủ sẽ chọn một người hợp tuổi bước vào nhà mình đầu tiên. Điều này nhằm thể hiện sự cầu mong gia đình hạnh phúc, vạn sự thuận lợi, làm ăn phát đạt.

Xông đất thể hiện sự cầu mong gia đình hạnh phúc, thuận lợi, phát đạt

11. Chúc tết và lì xì mừng tuổi

Nét văn hóa phong tục này đã có từ thời xa xưa, vào mùng 1 tháng Giêng đầu năm, mọi người thường đi chúc tết họ hàng, bạn bè theo câu nói “Mùng một tết cha, mùng hai tết mẹ, mùng ba tết thầy”. Vào dịp lễ tết này, mọi người đều trao nhau những lời chúc tốt đẹp cùng những phong bao lì xì may mắn. Với ý nghĩa cầu mong mọi người sẽ ngày càng gặt hái được nhiều thành công, may mắn trong tuổi mới, năm mới.

12. Đi lễ chùa 

Đi lễ chùa đầu năm là nét đẹp tâm linh của phong tục tết Việt. Vào ngày đầu năm, người người, nhà nhà thường đi chùa vừa để tỏ tấm lòng thành kính đối với đức Phật, tổ tiên vừa mong muốn một năm mới thật nhiều tại lộc, may mắn và bình an cho cả gia đình. 

Ngoài ra, đi lễ chùa còn là việc giúp bản thân trở nên thanh tịnh, gột rửa những điều đã cũ, bắt đầu một năm mới suôn sẻ và thành công.

13. Xin chữ đầu năm mới

Mỗi khi tết đến xuân về, mọi người thường rủ nhau đi xin chữ đầu xuân để treo trong nhà, nhằm cầu cho những điều tốt lành sẽ đến với gia đình, người thân. Phong tục xin chữ ngày tết ngày càng phổ biến, mỗi nét chữ hiện ra với may mắn càng đong đầy hơn. Mỗi người xin mỗi một chữ khác nhau nhưng đều mang một ý nghĩa mong năm mới vạn điều tốt lành, ấm êm trong cuộc sống.

Nong muốn của người xin chữ cho năm mới thu hoạch nhiều may mắn, bình an

Tổng kết

Trên đây là những phong tục truyền thống Tết Nguyên Đán của người Việt. Những phong tục đó vừa gần gũi, giản dị nhưng chan chứa đầy ý nghĩa. Mộc Trầm Hương kính chúc mọi người tân xuân vạn phúc, cung hỷ phát tài.

Xem thêm:

• NHỮNG LỢI ÍCH CỦA VIỆC ĐỐT NHANG TRẦM HƯƠNG SẠCH
• 4 LỢI ÍCH CỦA XÔNG TRẦM HƯƠNG VỚI NGƯỜI KINH DOANH DỊP TẾT 2022